Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2007

* ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ


ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

(21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ)

Σήμερον τς εδοκίας Θεο τό προοίμιον καί τς τν νθρώπων σωτηρίας προκήρυξις. ν Να το Θεο τρανς Παρθένος δείκνυται καί τόν Χριστόν τος πσι προκαταγγέλλεται. Ατ καί μες μεγαλοφώνως βοήσωμεν· Χαρε τς οκονομίας το Κτίστου κπλήρωσις

Απολυτίκιο

"Τίς αύτη η εκκύπτουσα ωσεί όρθρος, καλή ως σελήνη, εκλεκτή ως ο ήλιος, θάμβος ως τεταγμέναι; (ΣΤ΄10).


"Ως κρίνον εν μέσω ακανθών, ούτως η πλησίον μου ανά μέσον των θυγατέρων" (Β΄2).


"Ιδού ει καλή η πλησίον μου, ιδού ει καλή, οι οφθαλμοί σου περιστεραί" (Α΄15,Δ΄1).

Άσμα Ασμάτων

Η

αγάπη και το ενδιαφέρον που έδειξαν οι άνθρωποι για την Παναγία μας φάνηκε από πολύ νωρίς. Από τους πρώτους χρόνους των Αποστολικών Πατέρων έχουμε μαρτυρίες πού δείχνουν την κεντρικότατη και εξέχουσα θέση της Θεοτόκου στην Εκκλησία. Οι Πατέρες του Δ΄ αιώνα διαμόρφωσαν την θεομητορική θεολογία και τον Ε΄ αιώνα η Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος έθεσε το θεμέλιο της ονομάζοντας την Παρθένο, Θεοτόκο. Από τον Ε’ μέχρι και τον Θ’ αιώνα καθιερώνονται οι Θεομητορικές εορτές. Εκεί οι Πατέρες μας προσφέρουν μεγάλο πλούτο ορθοδόξου θεολογίας για την Μητέρα του Θεού στις θεομητορικές τους ομιλίες. Τον ΙΔ΄ αιώνα ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Όσιος Νικόλαος Καβάσιλας κ.α, προσθέτουν τον δικό τους θαυμασμό για το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Μία από τις κυριότερες και μεγαλύτερες Θεομητορικές εορτές του έτους είναι και τα «Εισόδια» της Θεοτόκου. Η Εκκλησία μας την τιμά στις 21 Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η σημασία της εορτής αυτής είναι μεγάλη και ιερή. Αποτελεί τήν βάση και την αρχή για όλη την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου

Πληροφορίες για το γεγονός αυτό μας δίνει η ιερά υμνογραφία και το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου: «Καί γένετο τριετής πας, καί επεν ωακείμ· Καλέσατε τάς θυγατέρας τν βραίων τάς μιάντους καί λαβέτωσαν νά λαμπάδα, καί στωσαν καιόμεναι, να μή στραφ πας ες τά πίσω καί αχμαλωτισθ καρδία ατς κ ναο Κυρίου. Καί ποίησαν οτως ως νέβησαν ν τ να Κυρίου. Καί δέξατο ατήν ερεύς, καί φιλήσας ελόγησεν ατήν καί επεν· μεγάλυνεν Κύριος τό νομά σου ν πάσαις τας γενεας· πί σοί π σχάτου τν μερν φανερώσει Κύριος τό λύτρον (=λύτρωσιν) ατο τος υος σραήλ. Καί κάθισεν ατήν πί τρίτου βαθμο το θυσιαστηρίου, καί πέβαλεν Κύριος Θεός χάριν π ατήν, καί κατεχόρευσεν τος ποσίν ατος, καί γάπησεν ατήν πς οκος σραήλ. Καί κατέβησαν ο γονες ατς θαυμάζοντες καί ανοντες τόν δεσπότην Θεόν, τι οκ πεστράφη πας ες τά πίσω. ν δέ Μαρία ν τ να Κυρίου ς περιστερά νεμομένη, καί λάμβανεν τροφήν κ χειρός γγέλου».

Η είσοδος της κυρίας Θεοτόκου στον νομικό (του Μωσαϊκού νόμου) Ναό, προξένησε στους Ορθοδόξους χριστιανούς θαυμαστή εορτή και παγκόσμιο, επειδή έγινε με παράδοξο τρόπο και είναι ένα προοίμιο του μεγίστου και φρικτού μυστηρίου της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου, που επρόκειτο να γίνει στον κόσμο μέσω της Θεοτόκου. Έλαβε δε την αφορμή η εορτή των Εισοδίων από την εξής υπόθεση.
Η αγία Άννα, επειδή πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή της χωρίς να γεννήσει παιδί, παρεκάλει τον Δεσπότη της φύσεως μαζί με τον άντρα της Ιωακείμ να τους χαρίσει παιδί και, αν πετύχουν το ποθούμενο, να το αφιερώσουν ευθύς στον Θεό. Έτσι, ευδόκησεν ο Θεός και γέννησε παραδόξως αυτήν που προξένησε τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγή και συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους, την αιτία της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ καθώς και της εγέρσεως και θεώσεώς του, δηλαδή την υπεραγία και δέσποινα Θεοτόκο Μαρία.

Όταν η νεογεννηθείσα έγινε τριών χρόνων, την πήραν οι γονείς της και την πρόσφεραν σαν σήμερα στον ναό, καθώς το είχαν υποσχεθεί, και αφιέρωσαν την κόρη τους στον Θεό, που τους την χάρισε. Την παραδίδουν στους Ιερείς και μάλιστα στον τότε Αρχιερέα Ζαχαρία, ο οποίος την πήρε και την έβαλε στον ιερότερο χώρο του ναού, όπου εισερχόταν μόνο ο Αρχιερέας μια φορά κάθε χρόνο. Αυτό το έκανε κατά τη θέληση του Θεού, που έμελλε μετά λίγο καιρό να γεννηθεί σαν άνθρωπός απ’ αυτήν για τη διόρθωση και τη σωτηρία του κόσμου.
Εκεί λοιπόν η Παρθένος διέμεινε δώδεκα χρόνια, όπου τρεφόταν από τον Αρχάγγέλο Γαβριήλ με ουράνια τροφή, ώσπου πλησίασε ο καιρός του θείου Ευαγγελισμού και των ουρανίων και υπερφυσικών μηνυμάτων, που προμηνούσαν ότι ο Θεός ευδόκησε να σαρκωθεί απ’ αυτήν σαν φιλάνθρωπος, για να αναπλάσει τον φθαρέντα από την αμαρτία κόσμο.
Η Θεοτόκος εξήλθε από τα άγια των αγίων του ναού δεκαπέντε ετών και δόθηκε στον μνήστορα Ιωσήφ, για να είναι αυτός προστάτης της και μάρτυς της παρθενίας της και για να υπηρετήσει: στον άσπορο τόκο της, στη φυγή στην Αίγυπτο και στην επάνοδό της απ’ εκεί στη γη Ισραήλ. Αφότου ο Ιωσήφ εμνηστεύθη την Παρθένο, πέρασαν τέσσερις μήνες και τότε έγινε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Το σε πολλούς φαινόμενον ως άτοπον να εισέλθει στα άγια των αγίων γυναίκα, έλυσε ο Ζαχαρίας με το να πει στο λαό ότι ο Θεός του γνώρισε πώς είναι θέλημα Του να μπει η Παρθένος εκεί και έτσι επείσθη ο λαός. Και αφού η Κυρία Θεοτόκος γέννησε τον Κύριο, ο Ζαχαρίας την συναρίθμησε σαν Παρθένο και μετά τον τόκο μαζί με τις άλλες παρθένες που ζούσαν σε ιδιαίτερο χώρο του ναού, γι’ αυτό και εφονεύθη, καθώς λέγει ο Μέγας Βασίλειος.


«Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ»
Ιερομ. ΜΑΞΙΜΟΥ

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μη μπορώντας να κατατάξει τη Θεοτόκο είτε στην άκτιστη είτε στην κτιστή δημιουργία την αποκαλεί “σύνορο μεθόριον ακτίστου και κτιστού” «Χαῖρε κλίμαξ πού στηρίζεσαι στή γῆ καί φτάνεις στόν οὐρανό, μέσω τῆς ὁποίας ἔγινε ἡ κάθοδος πρός ἡμᾶς καί ἡ ἄνοδος πρός τούς οὐρανούς τοῦ Κυρίου, κατά τόν μεγάλο πατριάρχη Ἰακώβ» (βλ. Γεν. κη´ 12). Σε μια ομιλία του για την Είσοδο στα Άγια των Αγίων της Πανυπεράγνης Δέσποινάς μας Θεοτόκου την χαρακτηρίζει σαν καρποφόρο δέντρο το οποίο ετοιμάζεται να δώσει καλόν καρπό: άν τό δένδρο ναγνωρίζεται πό τόν καρπό, καί τό καλό δένδρο παράγει πίσης καλόν καρπό (Ματθ. 7, 16. Λουκ. 6, 44), μητέρα τς ατοαγαθότητος, γεννήτρια τς ἀΐδιας καλλονς, πς δέν θά περεχε συγκρίτως κατά τήν καλοκαγαθία πό κάθε γαθό γκόσμιο καί περκόσμιο; Διότι δύναμις πού καλλιέργησε τά πάντα, συναδια καί παράλλακτη εκών τς γαθότητος, προαιώνιος καί περούσιος καί περάγαθος Λόγος, πό νέκφραστη φιλανθρωπία κι εσπλαγχνία γιά χάρι μας θέλησε νά περιβληθ τήν δική μας εκόνα, γιά νά νακαλέση τήν φύσι πού εχε συρθ κάτω στούς μυχούς το δη καί νά τήν νακαινίση, διότι εχε παλαιωθ, καί νά τήν ναβιβάση πρός τό περουράνιο ψος τς βασιλείας καί θεότητός του. Γιά νά νωθ λοιπόν μέ ατήν καθ πόσταση, πειδή χρειαζόταν σαρκικό πρόσλημα καί σάρκα νέα συγχρόνως καί δική μας, στε νά μς νανεώση πό μς τούς διους, πί πλέον δέ χρειαζόταν καί κυοφορία καί γέννα σάν τή δική μας, τροφή μετά τή γέννα καί κατάλληλη γωγή, γινόμενος πρός χάριν μας καθ λα σάν μς, ερίσκει γιά λα πρέπουσα πηρέτρια καί χορηγό μόλυντης φύσεως πό τόν αυτό της ατήν τήν ειπάρθενη, ποία μνεται πό μς καί τς ποίας σήμερα ορτάζομε τήν παράδοξη εσοδο στά για τν γίων. Διότι ατήν προορίζει πρίν πό τούς αἰῶνες Θεός γιά τή σωτηρία καί ποκατάσταση το γένους, καί τήν κλέγει νάμεσα πό λους, χι πλς τούς πολλούς, λλά τούς πό τούς αἰῶνες κλεγμένους καί θαυμαστούς καί περιβοήτους γιά τήν εσέβεια καί σύνεσι, καθώς καί γιά τά κοινωφελ καί θεοφιλ συγχρόνως θη καί λόγια καί ργα

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, από τους βασικούς Πατέρες της θεομητορικής θεολογίας την χαρακτηρίζει “ όντως αγνή μετά τον Θεό και πάνω από όλους”.

Ο δε Άγιος Συμεών ο νέος θεολόγος την αποκαλεί “υπέραγνον και υπεράμωμον σε σχέση με μας και τους τότε ανθρώπουςως πός τον Νυμφίον της και τον Πατέρα Εκείνου” την λέγει “άνθρωπον”.

Η Παναγία μας, όντως άνθρωπος, ταν παλλαγμένη π κάθε κακία μας περιγράφει ο Νικόλαος Καβάσιλας: τ τι εχε εσέλθει στ γιώτατο τμμα το Ναο, τ για των γίων πο σαν βατα κα γι τν διο τν ρχιερέα, ν προηγουμένως δν εχε καθαρισθ π κάθε μαρτία, μ τν τρόπο βέβαια πο ταν δυνατν ν καθαρίζωνται τότε ο μαρτίες. Γιατί μ τ τι δν εχε νάγκη γι ξιλαστήριες θυσίες κα λλους καθαρισμος πέδειξε τι δν εχε τίποτε γιά νά καθαρίση. Καί δν εσλθε πλς στ για των γίων μ ατν τν τσο παράδοξο τρόπο, λλ κα κατοίκησε κε π βρέφος μέχρι τν νεανική της λικία. Δν πρξε τσι νάγκη γι καθαρτήριες θυσίες οτε κατ τ γέννηση οτε κατ τν νάπτυξή της. Κα τ κπληκτικ εναι τι κα στος νθρώπους πο ζοσαν κενα τά χρόνια δν φαινόταν ν ντιβαίνη σ κανέναν π τος ερος θεσμος ατό τό πργμα, τό ν φρίττη δηλαδ κα ν τρέμη ρχιερες ν διασχίση τν εσοδο, κι ατ μι φορά τό χρνο κα χωρς ν χη παραλείψει τς ξιλαστήριες θυσίες, δ Παρθένος ν χρησιμοποι τά για τν γίων σν κατοικία Της κα ν τρώγη κα ν κοιμται κα ν περν κε λόκληρη τ ζωή Της. Συμμετεχε λοιπν Παρθένος στ νθρώπινα, λλ κατ ναν τρόπο νώτερο π τος λλους νθρώπους, φο τά ναγκαα γι τν τροφή Της δν εχε νάγκη ν τς τ προσφέρουν νθρωποι, λλ γγελος τοίμαζε τ τραπέζι Της. ποδεικνύεται λοιπόν τό πσο ταν νώτερη π κάθε ψόγο κα καθαρώτερη π τ ν χρειάζεται τς καθαρτήριες τελετές το νόμου, πργμα πο ταν φανερ στ μάτια χι μόνο κείνου πο βλέπει τά κρυφά, λλ κα τν νθρώπων. Τόσο ρετ Της ταν μεγάλη κα λαμπρή, στε ν εναι δύνατον ν μείνη κρυμμένη. Κα μολονότι λικία Της κα τ γένος Της κα ζωή Της δν μποροσαν ν διακηρύξουν τν ρετή Της, κα μάλιστα σ νθρώπους πο σαν κόμη τυφλο κα βουτηγμένοι στ βαθ σκοτάδι -φο λιος της δικαιοσύνης δν εχε κόμη φαν- τίποτε δν μπόδιζε τό φς κενο τς Παρθένου ν λάμψη κα τ κάλλος τς ψυχς Της ν κάμη, ξεπερνώντας λα τα μπόδια, ασθητ στος τυφλος τν κτίνα πο εχε φθάσει στ γ. Τ τι πάλι κατοίκησε στν βατο κενο χρο δν εναι κάτι πο τιμ τν Παρθένο, λλ μλλον κενο τό χρο. πως κριβς κα τ παλαι Πάσχα τιμται π τν προσθήκη τς σφαγς κείνης πο συμβόλιζε, κα τ βάπτισμα το ωάννου π τ πνευματικ βάπτισμα κα τ πόλοιπα σύμβολα π τς ληθινς πραγματικότητες. Γιατί, ν λλα σύμβολα συμβόλιζαν κα δηγοσαν σ λλες πραγματικότητες, τ για τν γίων δηγοσαν σφαλς στν παναγία Παρθένο. Τ γεγονς πράγματι τι εσοδος στ για των γίων πιτρεπόταν μόνο στν ρχιερέα κι ατ μι φορά τό χρνο κι ν εχε προηγουμένως καθαρισθ π τς μαρτίες, ποδηλοσε τν μυστηριώδη κυοφορία τς Παρθένου, πο φερε μέσα Της τ μόνον ναμάρτητο, κενον πο μ μι μόνη ερουργία κα μι φορ μέσα στος αἰῶνες ξάλειψε λη τν μαρτία. Κα τ τι πάλι τ για τν γίων σαν βατα σ λους τούς νθρώπους, κτς π τν πι ερ π λους, ταν σημεο πο φανέρωνε πς μακαρία Παρθένος οδέποτε φερε στν ψυχ Της κάτι πο ν μν ταν ξ λοκλήρου γιο. ταν δ τόσο πολ σεβαστς ναός, κριβς πειδ πρόκειτο ν δεχθ μέσα του κείνη, φο τίποτε λλο π ατ πο πρχαν μέσα του δν ταν δυνατν ν το δώση ατ τ μεγαλειώδη σεμνότητα.

Στην εικονογρφηση του γεγοντος των Εισοδων της Θεοτκου, βλέπουμε, στο κέντρο την Παναγία σαν μικρό τριετές κοράσιον, που όμως έχει όλη την ιερότητα της μέλλουσας Μητέρας του Θεού. Ο ιερέας Ζαχαρίας ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, έχει ακουμπσει ευλαβικά και στοργικά το χέρι του επνω στην κεφαλ της. Την ευλογεί και την υποδέχεται στα για των αγίων, φορντας ενδύματα λειτουργικά και διακριτικό της ιερωσύνης στην κεφαλή του. Η Παναγία στέκει με ιερή σιγή απέναντί του έχει τα χέρια της σε στάση ευλαβική και συγχρόνως κινητική απέναντί του, που δηλώνει την προθυμία και την χαρά της προσελεύσεώς της στον Ναό του Κυρίου. Αυτό είναι το σχέδιο και το θέλημα του Θεού και η προαιώνια βουλή του για την σωτηρία των ανθρώπων.

Το
διο ευλαβικά και με ιερή συγκίνηση εικονίζονται και οι γροντες γονείς της Ιωακείμ και ννα. Την παραδίδουν στα χέρια του Ζαχαρία με μια κίνηση πολύ εκφραστικ, που δηλώνει την προθυμία τους να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους στο Θεό και να του αφιερώσουν το μονάκριβο παιδί τους, που το απέκτησαν μετά απ πολλών χρόνων προσευχή και νηστεία και σε γήρας προχωρημένο. μως η αγάπη στο Θεό επισκιάζει τα σπλάχνα της στοργής της ανθρώπινης φύσης. χουν στραμμένα τα βλέμματά τους στην παιδίσκη τους Μαρία, προσέχοντάς την με πολύ συγκίνηση. .

Πίσω τους βλέπουμε πολλές νε
νιδες, να κρατούν λαμπάδες αναμμένες και να προπέμπουν την Παναγία οδηγντας την στο Ιερ, που έμεινε σαν περιστερά ηγιασμένη και γινε η λαμπάδα του Θεού, η κατοικία Του, ο ναός Του, το θυσιαστήριο και η λατρεία η ζώσα και καθαρά.
«Ο καθαρώτατος Ναός του Σωτήρος, η πολυτίμητος παστάς και Παρθένος, το ιερόν θησαύρισμα της δόξης του Θεού, σήμερον εισάγεται, εν τω οίκω Κυρίου, την χάριν συνεισάγουσα, την εν Πνεύματι Θείω˙ ην ανυμνούσιν Άγγελοι Θεού˙ Αύτη υπάρχει σκηνή επουράνιος».

Η είσοδος της Θεοτόκου στο Ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προαγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας οικονομίας για την σωτηρία του κόσμου.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Εις όλην την Χριστιανοσύνη
μία είναι μόνη Παναγία, αγνή:
Κόρη παιδίσκη, Αγία των Αγίων,
χωρίς Χριστόν παιδί στα χέρια
και τρεφομένη με αγγέλων άρτον.
Κι εσύ, ίσως μόνη συ, η Παναγία η Κουνίστρα,
η Κουνίστρα συ·
εφανερώθη στης Σκιάθου το νησί,
εις δένδρον πεύκου επάνω καθισμένη
κι εκινείτο από αιώραν τερπνήν,
όπως αι κορασίδες συνηθίζουν,
κι εμπρός της έκαιεν ακοίμητος κανδήλα.
Κι εφανερώθη, κι όλος ο λαός
μετά θυμιαμάτων και λαμπάδων
εν θεία λιτανεία την προέπεμψε,
κι εκτίσθη τότε ωραίος ναΐσκος λευκός
με μάρμαρα, κι εστολίσθη με πιατάκια,
ωραία ελληνικά πιατάκια, του έθνους του εκλεκτού
κι όλος ο ήλιος έλαμπε τον ναόν της
κι όλα τα αστέρια την εφεγγοβόλουν
και η σελήνη την έλαμπε γλυκά.

Κι είδεν η Κόρη του λαού την πίστιν,
είδε και την πτωχείαν κι εσπλαχνίσθη,
όπως το πάλαι ο Υιός της τους είχε σπλαχνισθή,
ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα.
Κι ήρχισε να γιατρεύει τους αρρώστους,
ιάτρευσε και τους δαιμονισμένους,
που εταράττοντο φοβερά, άμα επλησίαζον αυτήν.
Εις δύο χονδρούς κρίκους, εις τον τοίχον εμπηγμένους,
τους έδεναν με αλυσσίδες διπλές.

Και έφευγαν τα δαιμόνια με τρόμον
στην χάριν της πανάγνου Κόρης
με την νηστείαν και την προσευχήν.
Κι ένα δαιμόνιον πείσμον, οργίλον,
καθώς εφυγαδεύθη με κρότον πολύν,
έσπασε δυο κυπαρισσιών τας κορυφάς,
έξω του ναού, επειδή δεν είχε παραχώρησιν
να κάμει άλλο μεγαλείτερον κακόν.
Η χάρις σου, του ιερού σου η ειρήνη,
ω Παναγία, Κουνίστρα μου καλή,
αυτή να διανέμει την γαλήνη*
εις την ψυχή μου την αμαρτωλή.

* (Σημ. του Παπαδιαμάντη): Η έκφρασις εδανείσθη εκ του τελευταίου τροπαρίου του εις τα Εισόδια Κανόνος (ήχος δ΄), ου η αρχή: "διανέμοις των χαρισμάτων την σην γαλήνην, Θεοτόκε, τη ψυχή μου...".

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Π. Γεώργιος Χριστοδούλου

Δεν υπάρχουν σχόλια: